مقاله ای با همین عنوان روز جمعه 21 تیرماه مطابق سوم ماه مبارک رمضان به اتمام رساندم. آن چه در زیر می اید، بخش نخست این مقاله است.
سازمان صدا و سیما در محیطی فعالیت می کند که به دلایلی از جمله رقابت شدید، ناچار از توسعه در ابعاد گوناگون است. این توسعه هم در محصول هم در ظرفیت های پخش و هم در کیفیت و تنوع برنامه هاست. از این جهت طی سال های اخیر خصوصاً از اواسط دهه 1370تعداد شبکه های جدید رادیویی و تلویزیونی در سطح ملی، استانی، شهری و همچنین بین المللی توسعه پیدا کرده و تولید طبقات عالی برنامه ها(خصوصاً برنامه های نمایشی) افزایش یافته و استفاده از پلتفورم های گوناگون پخش در دستور کار معاونت فنی سازمان قرار گرفته است. شاید تا امروز، به دلیل ضرورت ها و نیازهای عاجل اجتماعی و رسانه ای مسیر توسعه سازمان صحیح و مؤثر بوده و هرکار به درستی انجام شده باشد که البته بررسی های اولیه نیز حاکی از این امر است ولی آیا امروز نیز می توان از همان الگوی قبلی که عموماً مبتنی بر نظر گروه مدیران و بعضاً مشاوره با برخی کارشناسان است، توسعه سازمان را پیش برد؟ شاید پاسخ تاحد بسیار زیادی روشن باشد. نگاه اجمالی به سپهر رسانه ای که جامعه ایرانی و جامعه بین الملل را دربرگرفته بعلاوه امکانات و نوع آوری های فنی نیز شرایط جدیدی در این سپهر ایجاد کرده است. این تغببرات مهم از یک طرف و تاحدی اشباع سپهر رسانه از انواع گوناگون شبکه های رادیویی و تلویزیونی و گسترش فضای مجازی در این سپهر، برنامه ریزان و تصمیم گبران را وادار می کند تا برای گسترش و توسعه انواع رسانه ها، درپی الگوی کارآمد مناسب با این شرایط باشند. این الگو زمانی کارآمد است که بتواند سازمان را در سرمایه گذاری های توسعه ای به درستی راهنمایی کند و حداکثر بهره مندی را نصیبش نماید. پرسش این است که الگوی مطلوب برای این کار چیست و چه مشخصاتی دارد؟
شاید بهترین راه پیداکردن مختصات و مشخصات یک "جدول رسانه" باشد. "جدول رسانه" ای را می توان از جهاتی با "جدول مندلیف" شیمی مقایسه کرد، بعنی در این جدول نیز هر نوع شبکه رادیویی یا تلویزیونی حسب خاصیتی که در محط و سپهر رسانه دارد بروز و ظهور پیدا می کند، در آن صورت جستجو را برای مدیران و تصمیم گیران سهل می کند و آن ها را به سمت مسیر درست توسعه راهنمایی می کند. در غیر این صورت ممکن است برخی از مدیران بر حسب ادراک شخصی(که شاید چندان واقعی نباشد) درپی نوعی توسعه و افزایش تعداد شبکه ها یا توسعه در داخل شبکه های رادیویی و تلویزیونی که منجر به تغییراتی در تولید می شود، باشند. این گونه توسعه، علیرغم سرمایه گذاری و صرف هزینه، ممکن است نتیجه چندانی برای سازمان صدا و سیما یا بطور کلی برای کشور، نداشته باشد.
الگوی توسعه یا "جدول رسانه" از آن جهت مهم و کاراست زیرا حداقل حداقل به سه محور یا سه موضوع مهم توجه دارد:
1- وضعیت سپهر رسانه از جهت شدت و نوع رقابت در موضوع مورد نظر
2- نیازهای فردی و اجتماعی مخاطبان یا مخاطب هدف
3- اهداف، مأموریت و راهبردهای سازمان
در گسترش شبکه های جدید باید پاسخ های روشنی به سه محور فوق ارائه شود و درخواست کنندگان یا پیشنهاد دهندگان باید بتوانند اولویت سرمایه گذاری را به اثبات برسانند.البته پس از این مرحله که منجر به یک تصمیم راهبردی می شود؛ دو مرحله مهم دیگر نیز وجود دارد که شامل امکان سنجی و برنامه ریزی عملیاتی است که چرخه برنامه ریزی راهبردی را از ایده تا اقدام تکمیل می نماید.